افتتاح موزه خودروهای کلاسیک تبریز

 هر چند سالهاست تبریز را به عنوان شهر اولین ها و آغازگر بسیاری از حرکت ها و جنبش های علمی ، فرهنگی ، هنری ، مدنی و اجتماعی کشور می شناسیم اما برگزاری هفته نکوداشت این شهر شاید بتواند با ابتکار شهرداری تبریز زوایای جدیدی را از سرگذاشت پرفراز و فرود این شهر بازگوید و در شناسایی و شناسانیدن پیشینه آن بیش از پیش موثر واقع شود.

تیریز با گذشته عظیم تاریخی خود بی شک همواره نقش به سزایی در پیشبرد علوم و فنون داشته و همیشه و هر زمان مرکز تجمع عرفا، علما، شعرا، هنرمندان و محققان بی بدیل کشورمان بوده است.

تبریز با داشتن چنین پشتوانه محکمی اما متاسفانه چندان که شاید و باید متناسب با شان تاریخی این شهر کهن باشد مورد توجه پژوهندگان و نویسندگان واقع نشده است در حالی که داشتن چنین پیشینه های بس عظیمی که هر شنونده ای را شگفت زده می سازد نیازمند پرداختن بیشتر و عمومی سازی یافته هاست تا همگان را از این سرمایه عظیم تاریخی مطلع ساخته و بی نصیب ننمایند.

دیگر در سالهای اخیر عادت کرده ایم که دلخوش کنیم به تعدادی از عناوین اولین تبریز و بس.در حالی که دل خوش کردن به آن عناوین و نگارش تکراری مطالب متنوع پیرامون آنها که تنها تغییر در قالب و لغت ها را به دنبال دارد هر چند می تواند پاره ای از افتخارات گذشته تبریز را بیان نماید ولی هیچگاه وظیفه پژوهندگان را در یافتن ابعاد جدید از گذشته این شهر نمی کاهد ، بلکه همت بیشتر جویندگان تاریخی را می طلبد تا بتوانند با یافتن نشانه هایی جدید از سرگذشت مردان و زنان تبریز گاهی بلند در راستای رسالت فرهنگی و تاریخی خود بردارند.

تبریز در روزگارانی که بیش از چند قرن از آن دوران نگذشته است آن چنان از نظر وجود اندیشمندان و دانشمندان غنی بوده است که محلات و کوی هایی مختص سکونت هر صنف از علما و ادبا به صورت جداگانه معروف و مشخص بوده اند، آن چنان که شاعان در محله سرخاب و عرفا بیشتر در گجیل و دانشمندان در چرنداب و محل ربع رشیدی سکونت داشته اند.

بی شک چنین پتانسیل عظیمی از صاحبان فکر می توانست چهره تبریز آن روزگار را در سطح جهان متفاوت جلوه دهد و به عنوان یکی از مهم ترین مراکز علمی جهان معرفی نماید.

داشتن چنان ریشه های قوی تاریخی وعلمی تا جایی است که برگزاری هفته نکوداشت تبریز هر چند گامی مقدمات است اما بالاخره می تواند برگ سبزی باشد در ارتقای جایگاه کنونی تبریز به جایی که در حقیقت شایسته آن است.

آری اگر قرار باشد برای تبریز نکوداشتی برگزار شود هر روز باید این شهر را نکوداشت و آن را ستود چون به قدری دایره آن وسیع خواهد بود که برای هر روزش موضوعی ناب و یافته ای در خور توصیف یافت می شود .

و البته شاعر خوش ذوق چه نیکو سروده است:

شهر تبریز ار بسوزد از حرارت دور نیست چون که از هر کوچه اش صد آفتاب آید برون

امروزه در حالی که کشورهای مختلف در رقابت بر سر جلب گردشگر و پذیرش جهانگردان و در نتیجه توسعه درآمدهای خود هستند و به نوعی حتی افتخارات و پیشینه همسایگان خود را نیز به نام خودشان معرفی می نمایند، نام بسیاری از بزرگان کشور ما ناشناس مانده و هر چند در سرزمینی غیر از سرزمین اصلی خود آثاری به یادگار گذاشته اند اما این آثار متعلق به افکار و هنر یک ایرانی است که می تواند جای نقدیر داشته باشد.

در این میان اما بهتر است نظر خوانندگان عزیز را متوجه موضوعی سازیم که بی تردید نه تنها مورد علاقه آنان خواهد بود بلکه تحسین و البته شگفتی عزیزان را نیز به دنبال دارد.

آری امروز اگر کشور ترکیه به داشتن آثار تاریخی عظیمی که از دوران عثمانی برای آنان به ارث رسیده می باشد و از این راه سالانه مبالغ کلانی درآمد عاید خود می سازد ، اگر امروز در استانبول که مرکز تجاری و اجتماعی و فرهنگی ترکیه است یعنی جایی که دو قاره آسیا و اروپا به هم می رسند و افتخارات امپراتوری عثمانی به حقیقت با افتخارات روم باستان برابری می کند و اگر امروزه «سینان» در ترکیه به نماد ملی ترکها مبدل شده و بیشتر آثار معماری و عظیم عثمانی را به نام او معرفی می نمایند و تصویر او را در پشت اسکناس به چاپ می رسانند و دانشگاه و خیابان به نام او مزین می کنند و مجسمه های معمار سینان را در چهار راه ها و پارک مفاخر ترکیه در رده نخست مشاهیر قرار می دهند و از او چهره جهانی ارائه می دهند اما هیچ یادی از استاد او که یک تبریزی بود و از بد روزگار به اسارت عثمانیان در می آید و به اجبار به کار گرفته میشود نمی شود.

توپ قاپی/اثر معمار بزرگ علی تبریزی



آری سرمعمار بزرگ امپراتور عثمانی که آن همه آثار عظیم از خود به یادگار گذاشته یک معمار تبریزی به نام استاد علی تبریزی است که در ترکیه با نام «اسیر علی تبریزی» بیشتر از ایران شناخته شده است و حتی به نام او مسجد و محله ای نیز در شهر استانبول وجود دارد و به واقع اگر با حمایتهای مسئولین و شهرداری کلانشهر تبریز صورت پذیرد و تیمی از محققین برای تحقیق بیشتر مجال یابند به احتمال قوی حتی می توان مزار او و آثار بیشتری را از وی معرفی نمود که همه می توانند در شناسانیدن واقعی جایگاه تبریز امری شگرف و به واقع ماندگار باشند.

حمله نابرابر سلطان سلیم عثمانی در جنگ چالدران به ایران و تصرف تبریز توسط او آثار مخرب و زیانباری برای ایران داشت.

سلطان عثمانی که با مشاهده آثار و ابنیه شگفت آور تبریز مقهور توانمندی ایرانیان شده بود تصمیم بر به اسارت بردن دانشمندان و صنعتگران و هنرمندان و معماران تبریز گرفت و بدینوسیله تجاوز آشکار به معنویت و سرمایه مادی و معنوی کشورمان ارا انجام داد که متاسفانه تاکنون چندان از این نظر به خساراتی که عثمانیان به ایران وارد ساخته اند پرداخت نشده است.

هرچند تبریزیان با مقاومت سرسختانه ، سلطان عثمانی را به عقب نشینی وادار ساختند اما مهاجرت ناخواسته نخبگان ، هزینه سنگینی بود که ایران پرداخت. هزینه ای جبران ناپذیر که تعدادی از فرزندان این مرز و بوم را از تنه اصلی آن جدا ساخت.

در میان اسرا، معما بزرگ و سرشناسی قرار داشت که بیش از دیگران توجه سلیم را به خود جلب کرده است.

معمار علی تبریزی که در دربار عثمانی با نام «اسیر علی تبریزی » معروف شد.

معمار بزرگ تصمیم گرفت تا اگر نمی تواند یک تنه در برابر دشمن کشورش ایستادگی کند از راه دیگری به مقابله با او بپردازد.

راه او تکیه به هنر و ذوق و فن و ذکاوتش بود تا آثاری را به وجود آورد که آثار سایر معماران عثمانی را تحت الشعاع قرار دهد و بدینوسیله بتواند فرهنگ و هنر ایران را به سرزمین عثمانی انتقال و آنان را تحت تاثیر این فرهنگ و هنر قرار داده و به نوعی نام ایران را پرآوازه سازد.

اسیرعلی تبریزی در سالهای ابتدای اسارتش که در سال 1518 میلادی رخ داد مسجد و مجموعه «سلطان» را در مانیسا به وجود آورد که شگفتی همگان را در پی داشت . او با پشتکار خود توانست بر ذهن سلطان سلیمان قانونی نفوذ نموده و به مقام سرمعماری امپراتوری عثمانی نایل آید.

اسیرعلی تبریزی نه تنها در خلق شاهکارهای معماری عثمانی نقش به سزا و انکار نشدنی دارد بلکه استاد معمار سینان ، معمار بزرگ عثمانی و خالق بزرگ ترین آثار معماری اسلامی است و چون سبک هر دوی آنان به یکدیگر نزدیک است، محققین در تفکیک آثار آن دو دچار مشکل و تشکیک شده و چه بسا آثار اسیرعلی را در زمره آثار معمار سینان نام می برند.

به هر روی امروزه بسیاری از استاد اسیر علی تبریزی در ترکیه پابرجاست که هر کی به نوعی قابل تحسین و از شاهکارهای معماری اسلامی به حساب می آیند و نام استاد ایرانی آن را به یدک می کشند.

از جمله بناهایی که از این استاد بزرگ به یادگار مانده ، مسجد سلطان سلیم در بالای تپه ششم استانبول و در مجاورت فانوس دریایی این شهر یا همان مسجد سلیمیه است که سلطان نیز در آن محل مدفون گردیده است. این مسجد که با گنبد مرکزی روی چهار دیوار افراشته شده فاقد ستون است و با عظمت خود شکوه هنر اسلامی را برای هر بیننده ای تداعی می کند و در سال 1522 میلادی بنای آن به اتمام رسیده است از دیگر آثار وی می توان به مسجد سیف الدین در شهر صوفیای بلغارستان، مجموعه بقوا با کسره «ب» در سارایوو، طاق سردرب دوم کاخ توپ قاپی در استانبول که امروز بخشی از نماد تاریخی و معروف ترکیه بوده و ورودی مجموعه است و از شکوه خاصی برخوردار است، کاخ ابراهیم پاشا وزیر سلطان سلیمان که شوهر خواهر او بود و به دست سلطان به قتل رسید در استانبول، مسجد سلیمانیه در چورلو، مسجد سلطان سلیم در قونیه ، مسجد خاتونیه در ترابزون، مسجد معمار اسیرعلی تبریزی در محله شیرامین که یاد و خاطره خود معمار است و امروز به نام او باقی است.

بالاخره پس از عمری تلاش و کوشش این معمار فقید با خلق آثاری که خوشبختانه امروز پابرجای اند و یاد و خاطره او را زنده نگه داشته اند اسیرعلی تبریزی یا همان «عجم علی» تبریزی در سال 1593 میلادی پس از 21 سال اسارت و دوری از وطن غریبانه در استانبول درگذشت و در همان شهر مدفون گردید.

در بررسی اسامی هنرمندان و صنعتگران بنامی که در خاک عثمانی آثار ماندگاری بر جای گذاشته اند تعداد بسیاری به چشم می خورد که هر یک قابل طرح در پژوهش های تاریخی است.

آری اگر چنین بزرگانی در شهرها و کشورهای دیگر وجود داشتند امروز با چنان طبل و درنا مطرح می شدند که یارای به چالش کشاندنشان در هیچ کس نبود در حالی که می شود با ساخت یادبود و تندیس برای این معماری بزرگ تبریزی بتوان نام او را به عنوان خالق بسیاری از آثار و شاهکارهای معماری اسلامی به جهانیان معرفی نمود و در برابر عظمت هنری او ادای احترام کرد.

نگارنده :بهزاد سحرگاهی

با حضور شهردار تبریز صورت گرفت؛
افتتاح موزه خصوصی خودروهای کلاسیک تبریز

شهریارنیوز: با حضور شهردار تبریز و جمعی از اعضای شورای اسلامی شهر تبریز، موزه خودروهای کلاسیک تبریز، شب گذشته افتتاح شد.

به گزارش شهریار، اولین موزه خودروهای کلاسیکی تبریز، با داشتن 17 دستگاه خودروی کلاسیک و قدیمی در مدل‌های گوناگون مرسدس‌بنز، استودی بیکر، کرایسلر، بیوک، شورلت و فورد، توسط خلیل غفاری، مجموعه‌دار تبریزی گردآوری شده است.

همچنین با تلاش این شهروند تبریزی 10 دستگاه خودروی قدیمی نیز تا سه ماه آتی به این مجموعه نفیس اضافه خواهد شد.

موزه خودروهای کلاسیکی کشور واقع در کیلومتر 10 دروازه تهران، پذیرای علاقمندان است.