الزامات و ضرورت های خوانایی شهری تبریز
دکتر فریدون بابایی اقدم
عضو هیات علمی دانشگاه تبریز و عضو شورای شهر تبریز
در طی سال هایی که مقارن با تحصیل، خدمت مقدس سربازی، کار و تدریسم در خارج از شهر تبریز و در شهرهای مختلف کشورزندگی کرده ام، یکی از موضوعاتی که بعنوان انتقاد از شهروندان تبریزی از طرف غیر تبریزی های بکرات شنیده ام، مقوله کم و کیف آدرس دهی در شهر تبریز بوده است. اتفاقی که یقینا برای هرکدام از ماها افتاده و به نحوی از انحا همواره درصدد پاسخگویی به این انتقادهابرامده ایم تا بتوانیم این ذهنیت منفی از شهرمان را نزد سایر هموطنان خود پاک کنیم. ذهنیتی که ناشی از فقدان تخصص، بی تدبیری و کم کاری و بی مسئولیتی ارگان های متولی امر بسیار مهم خوانایی شهری در طی چند دهه گذشته بوده است. با افزایش رقم جمعیتی شهرها، امکان شناخت تمامی مناطق شهر و راهنمایی دقیق افراد نابلد حتی برای شهروندانی که نسل های متمادی در شهر زندگی کرده اند، بسیار مشکل می نماید. این امر بویژه در کلانشهرهای کشور و از جمله شهر تبریز موضوعیت می یابد. از طرف دیگر ماهیت زندگی در شهرهای بزرگ و خاصه های جامعه شناختی این نوع از زندگی مانع از این امر خواهد شد که ما از شهروندان یک کلانشهر انتظار این را داشته باشیم که تاوان کم کاری نهادهای متولی را بپردازند.هرچند با توجه به روحیه میهمان نوازی آذربایجانی ها انتظار بیجایی نیست. لیکن شهر خوب، شهری است که خود با تازه واردان حرف زده و راهنمایی شان کند. تابلوهای شهری بعنوان بخشی از عناصر اطلاع رسانی مبلمان شهری زبان گویای شهر هستند که فارغ از عملکرد اصلی خود نقش بسیار مهمی نیز در زیباسازی فضاهای عمومی شهرها دارند.
معاونت حمل و نقل شهرداری تبریز، معاونت های جدیدالتاسیس حمل و نقل شهرداری های مناطق و بویژه سازمان ترافیک بعنوان متولیان اصلی این امر می باشند. تعدد مراکز تصمیم گیری و حتی ایجاد معاونت های جدید در قالب معاونت حمل و نقل در شهرداری های مناطق خود به موازی کاری ها، تداخل وظایف و ایجاد حس تقابل در وظایف محوله در حوزه حمل و نقل و ترافیک خواهد انجامید. انتصاب افراد فاقد تخصص موردنیاز در حوزه حمل و نقل در اکثریت قریب به اتفاق مناطق 10 گانه بعنوان معاونین حمل و نقل چشم انداز تیره و تاری را از فعالیت های آتی این معاونت ها در ذهن ترسیم می نماید.
وضع موجود تابلوهای شهری همواره مورد انتقاد افکار عمومی شهرمان بویژه جامعه دانشگاهی و اقشار تحصیلکرده و بویژه شهروندانی است که علاقه وافری را به شهر تبریز و بویژه مدیریت شهری آن دارند، بوده است. نگاهی گذرا به وضع موجود تابلوهای شهری موید نکات زیر می باشد:
1- فقدان طرح جامع خوانایی شهری و پراکنده کاری و فقدان تفکیک وظایف در این حوزه
2- عدم نقش آفرینی در ممانعت از تصادفات جاده ای و درون شهری بدلیل مکث های بی موردتقاطع ها
3- عدم توانایی کامل در راهنمایی به افراد نا آشنا به فضاهای شهری و اجبار ایشان به سئوال کردن آدرس ها از شهروندان
4- اغتشاش بصری تابلوهای موجود از ابعاد مختلف ارگونومیکی، اندازه، رنگ، نوع و اندازه فونت ها و جهات نصب شده
5- القاء حس روانی غریبه گی در ورودی های 3 گانه تبریز- مرند، تبریز- تهران و تبریز-آذرشهر به میهمانان و گردشگران
6- مکان یابی ناصحیح بخش قابل توجهی از تابلوها در مناطق مختلف شهر
7- فقدان تابلوهای 2 زبانه(فارسی و انگلیسی) برای راهنمایی گردشگران خارجی
با توجه به نکات فوق، بعنوان عضو کوچکی از مدیریت شهری تبریز پیشنهاد می کنم که ضمن عقد قرارداد با مهندسین مشاور خبره در زمینه حمل و نقل و مبلمان شهریدر راستای مطالعات طرح جامع خوانایی شهری، رقم قابل توجهی برای ساماندهی تابلوهای شهری در بودجه سال 1394 پیش بینی و تصویب گردد. این مهم از طرفی با توجه به استراتژی شورای چهارم کلانشهر تبریز دال بر برجسته نمودن نقش و کار گردشگری شهری تبریز در کنار سایر عملکردهای شهری و وضع موجود بسیار نگران کننده و جایگاه نامطلوب آن در پذیرش گردشگر در میان شهرهای کشور و فعالیت های ارزشمند شهردار توانمند شهرمان در جذب و هدایت بخش سرمایه گذاری به این حوزه اهمیت دوچندانی را یافته و از سوی دیگر تصویر جدیدی را در ذهن میهمانان و گردشگران از سایر نقاط کشور و حتی گردشگران خارجی ترسیم خواهد نمود.
پیام عضو محترم شورای اسلامی شهر تبریز جناب آقای دکتر بابایی اقدم خدمت بازدید کنندگان وبلاگ تبریز شهر آرزوها
با سلام محضر دوستان عزیز
بنده یکی از سایت هایی که حتی قبل از انتخابم در شورای شهر فیورایت کرده بودم و تقریبا هر روز چک می کنم همین وبلاگ است که با زحمات مهندس قندگر و شما عزیزان عاشق شهرمان نوشته می شود. در این خصوص چند نکته را بحضور عرض می کنم:
1- تشکر خالصانه و احترام خاضعانه را به تمامی بازدیدکنندگان و بویژه مهندس قندگر و دوستان شان در وبلاگ ابراز می دارم که مصداق واقعی شهروند خوب هستند که شهر خوب را می سازند. برخی اوقات در محافل و مجالس مختلفی که حضور می یابم پیشنهادات این دوستان را شنیده و سعی در اجرایی کردن آنها می کنم. از طرف دیگر اگر خاطر مبارکتان باشد پارسال قبل از تصویب نهایی بودجه سال 93 پیشنهاد درج پست ضرورت های تقاطع های غیر همسطح شهر را در این وبلاگ به مهندس قندگر دادیم و پرخی از پروژه های سال 93 و حتی پروژه های سال 1394 بر اساس پیشنهادات شما عزیزان در بودجه گنجانده شد و مطمئن باشید تمامی نقطه نظرات شما بزرگواران به نحوی از انحاء در سیاست های شورای شهر و شهرداری انعکاس یافته و اجرایی می شوند و دقیقا بهمین خاطر بود که بنده پیشنهاد عضویت مهندس قندگر در کمسیون عمران شورای شهر و مشاوره ایشان را به ترتیب به دکتر دبیری و دکتر نجفی دادم تا علاوه بر آنکه ما خودمان در این حلقه رابط هستیم مهندس قندگر عزیز هم بتواند نقطه نظرات شما را به شورا و شهرداری انعکاس دهد.
2- نقش NGO ها در مدیریت شهری تبریز در حد صفر می باشد که برعکس در شهرهای پیشرفته جهان نظیر شهرهای آمریکا و کانادا و اروپای غربی در قالب سیاست های مختلف از جمله NBN که مخفف Neighbors Building Neighborhood به معنای «همسایگان واحد همسایگی یا محله را می سازند» نقش اساسی را در هدایت توسعه شهری دارند. نکته خیلی جالب توجه در برخی شهرهای کاناداست که حتی طرح های توسعه شهری نظیر طرح های کاربری اراضی و تفصیلی شهری هم توسط این گروه های داوطلب که هرگز به منافع شخصی خود نمی اندیشند و صرفا منافع کوتاه مدت و طولانی مدت شهرشان برایشان مهم است طراحی و ترسیم می گردد. با توجه به وجود شهروندان مسئولیت پذیر و تحصیلکرده و کاربلد بویژه در حوزه های مختلف مدیریت شهری بدلیل فقدان ساختارهای لازم برای نقش آفرینی شما دوستان عزیز خولهشمندم که در تقویت همین کانال ارتباطی موجودمان جدیت بیشتری را داشته باشیم و پیشنهادات و نقاط ضعف و قوت مدیریت شهری را از طریق همین سایت یا به ایمیل مان ارسال فرمایید.
3- یکی از بزرگترین ویژگی هایی که در دکتر نجفی بود و بنده و دو تن دیگر از دوستان در شورا دکتر دبیری و مهندس شهین باهر بعنوان نماینده گان شما عزیزان در پارلمان محلی را ترغیب به طرح ایشان بعنوان کاندیدای شهرداری تبریز و در مراحل بعدی حمایت از ایشان و حتی کمک به نوشتن برنامه هایش و نهایتا انتخاب ایشان بعنوان شهردار تبریز نمود، قدرت اقتصادی و توانمندی تعاملات وی با حوزه های مختلف اعم از کنش گران رسمی و غیر رسمی مدیریت شهری بود که خوشبختانه در همین مدت زمان اندکی خود را نشان داده است . لذا برای برخی از دوستانی که بعضا نگرانی هایی را در زمینه عمران و آبادانی شهر در ماهها و سالهای آتی دارند، عرض می کنم اگر شکیبا باشیم سالهای بعد شاهد تحول اساسی و شکوفایی عمرانی شهر بویژه سالهای 94 و 95 خواهیم بود.
4- ویژگی عمده مدیریت شهری امروز شهر تبریز اعم از شورا و شهرداری در توزیع عادلانه و متعادل امکانات، خدمات شهری و پروژه های عمرانی در سراسر شهر تبریز می باشد. بافت های فرسوده و حاشیه نشین شهری و بهبود محیط شهری و حوزه حمل و نقل شهری بخش قابل توجهی از اعتبارات شهری را بخود اختصاص می دهند که با اضافه شدن توان سرمایه گذاری سرمایه گذاران قدرتمند به این حوزه شاهد روزهای بسیار بهتری نیز در آینده خواهیم بود. متاسفانه در حوزه سکونتگاههای بافت های فرسوده و حاشیه نشین وارث بافت های ناکارامدی هستیم که بخش قابل توجهی از بافت پر شهر تبریز را بخود اختصاص داده و حدود یک سوم از جمعیت شهر را در خود پذیرا شده است. فلذا بزرگترین چالش شهرمان به زعم بنده همین بافت های مساله دار و ناکارامد شهری است که به نظر می رسد در این سایت خیلی به این مهم پرداخته نشده است و از شما سروران گرامی خواهشمندم که در این خصوص نیز نقطه نظرات و ضرورت ها و چگونگی مواجهه با این بافت ها را نیز متذکر شوید.
5- درخصوص سئوال دوست عزیزمان تبریز اوغلی در پست قبلی درخصوص قانلی گول خاطرنشان می شوم که این زمین به مساحت 9 هکتار دارای کاربری ورزشی مصوب می باشد که متعلق به وراث فخاری می باشد که حداقل 20 جلسه با آنها در کمسیون های مختلف منطقه و مرکز برگزار شده و در قالب توافق بین مالکین و شهرداری توافق اولیه دال بر اختصاص نیمی در قالب کاربری عمومی شامل ورزشی، فضای سبز و معابر به شهرداری و مابقی بصورت مسکونی به مالکین انجام یافته که در کمسیون تحقیق و نظارت شورا مرحله نهایی توافق در حال بررسی می باشد.
مجددا دست تمامی شما دوستان گرامی و شهروندان مسئولیت پذیر شهرمان را می بوسم و آرزوی توفیق تان و عمران و آبادانی شهرمان را دارم.