انگار وقتی صحبت از توسعه باشد، بساط تاریخ و شهر و باغ و درخت همگی فراموش می شود و فقط نوستالوژِی ای کم رنگ، از روزهای سبزی می ماند که درخت های شهر جای کسی را تنگ نکرده بودند.
چند سالی است که سرعت ساخت و سازهای محیط شهری و رسیدن به شهری مدرن در تبریز با روندی رو به رشد یکه تازی می کند و همین بهانه ای شده برای تخریب های بی اندازه ی فضای سبز شهری.
این توسعه گاه در مسیر خطوط بی آر تی امتداد پیدا می کند و گاه پارک های محلی را نشانه می گیرد. همین چند ماه پیش بود که در اواخر مدیریت شهردار سابق تبریز آفت تغییر کاربری به جان پارک نظامی ولیعصر افتاده بود و به یاری ساکنان محل از تخریب پارک و قطع 500 درخت جلو گیری شد.
تخریب و نابودی؛ اولین و ساده ترین راه حل
در آخرین نمونه از اقدامات تخریبی فضای سبز، شهروندان تبریزی شاهد قطع درختان زیر پل کابلی بودند. درختان قطور و کهنسالی که می توانستند هنوز هم نفس بکشند ولی با بهانه روان شدن «ترافیک» به زمین افتادند. هر چند به اعتقاد کارشناسان با چنین دلایلی نمی توان توجیهی برای علت قطع درختان عنوان کرد چرا که حتی با وجود چنین تخلفی باز هم باری از ترافیک این منطقه کاسته نشده است .
المیرا خاماچی رئیس کمیسیون منحل شده بهداشت، محیط زیست و فضای سبز شورای شهر تبریز می گوید: معاونت راه و شهرسازی بدلیل «گره ترافیکی» ایجاد شده در این منطقه تصمیم به قطع درختان این منطقه گرفت که من به عنوان رئیس کمیسیون فضای سبز مخالف بودم و در این مورد هم تذکرهای زیادی دادم .
وی ادامه می دهد: یکی از مشکلاتی فعلی شهرداری همین است که مسئولان در مورد فضای سبز زود قضاوت می کنند و خیلی زود به تخریب و نابودی فکر می کنند.
عضو شورای شهر تبریز با اشاره به اینکه وجود کمیسیون فضای سبز برای پیگیری چنین مسائلی کمک فراوانی می کرد، تصریح می کند: مسئولان نسبت به این موضوع نگاه کارشناسی ندارند و بخشی هم در بدنه شهرداری این فکر را تزریق می کنند که وجود چنین کمیسیونی ضرورتی ندارد.
این کارشناس کشاورزی همچنین از دیدگاه اشتباه مسئولان تبریزی از فضای سبز شهری حرف می زند و می گوید: مثلا از نظر استانداردهای جهانی حاشیه ها ومیدان ها جزو سرانه فضای سبز نیستند ولی مسئولان ما برای بالا رفتن آمارها، درختکاری های قسمت های حاشیه شهر مثل پارک عباس میرزا و عینالی را نمونه هایی از فضای سبز شهری می دانند.
تغییر کاربری 370 هکتار از فضای سبز تبریز
چندی پیش استاندار آذربایجانشرقی با بیان اینکه زمانی تبریز شهر باغات سرسبز بود اما متاسفانه امروز مردم حسرت آن روزها را دارند، گفته بود: بنا نداریم به بهانه توسعه، فضای سبز را به فضای مسکونی و تجاری تبدیل کنیم.
اسماعیل جبارزاده با اشاره به تغییر کاربری 370 هکتار از فضای سبز تبریز، گفته بود : قرار نیست برای تامین منابع مالی، محیط زیست را بفروشیم و مردم هم، چنین خواستهای ندارند.
درختانی که جای شهرداری را تنگ می کنند
با تغییر شورای شهر و انتقال ساختمان اصلی شهرداری تبریز به خیابان ابوریحان این روند تخریبی تا جایی ادامه پیدا کرد که پارک گلهای این منطقه که فضای سبز محدودی برای گذراندن عصرهای تابستانی ِ ساکنان این منطقه بود هم تخریب شد و جای آن را ساختمان جدید و پر هیبت شهرداری تصرف کرد!
در حالی که از شهرداری به عنوان متهم اصلی قطع درختان و تخریب فضای سبز تبریز نام برده می شود، مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز این شهر می گوید: متاسفانه در دوره ای اراضی اطراف تبریز توسط افراد سودجو فروخته شد که در آن مقطع برای جلوگیری از این روند کاری از دست شهرداری بر نیامد.
محمدحسین حسن زاده با بیان اینکه در کمیسیون حفظ و گسترش فضای سبز ما قوانین محکمی داریم، تصریح می کند: ما به عنوان مسئول فضای سبز تبریز مسئولیت خطیری در مورد تک تک اصله درختان داریم. هر چند در مواقعی به ناچار ممکن است در قالب توسعه عمرانی شهر چند درخت قطع شوند ولی سعی داریم از این به بعد از طریق سیستمی علمی درختان قطورتر را جای قطع کردن، جا به جا کرده و به محل دیگری انتقال دهیم.
ولی سازمان پارک ها و فضای سبز و از سوی دیگر شهرداری تبریز همیشه در مقابل این حرف و حدیث ها، از کاشت چندین نهال در فاز جدید ائل گلی و قسمت هایی از عون بن علی خبر می دهد که قرار است جوابگو و جبرانی باشند برای فضای سبز درون شهری که بطور تدریجی تخریب می شوند. نهال های تازه ای که به اعتقاد کارشناسان ربطی به فضای سبز شهری ندارند.
وقتی از حسن زاده می پرسم به نظرتان فضای سبز موجود در تبریز مطابق با استانداردهای روز و یک شهر مدرن است،می گوید: میزان سلامت شهروندی و محیط زیست هم دارای شاخصه هایی است که با شاخصه های موجود در تبریز تطابق ندارد.شهر مدرن یا جهانشهر استانداردهایی دارد که با چیزهایی که ما در تبریز داریم همخوانی ندارد.
وی ادامه می دهد: برای رسیدن به حداقلی از فضای سبز باید زیرساخت ها را فراهم کنیم و داشته های خود را بشناسیم. امروز بیش از 50 درصد درختان تبریز بدون زیرساخت و اصول اولیه کاشته شده اند به طوری که هنوز آب اینها را تامین نکرده ایم و به آبیاری با تانکر وابسته هستند.
این مقام مسئول با بیان اینکه متاسفانه با تعابیر اشتباه، امروز تمام قسمت های چمن کاری شده تعریف ما از سطح سبز است، می گوید: هر چند چمن ها می توانند بخشی از زیبایی شهر باشند ولی نمی توان آنها را به عنوان کارکردی برای تلطیف هوا و کاهش آلایندگی قلمداد کنیم.
هر سطح سبزی فضای سبز نیست!
در این بین دکتر احد ستوده کارشناس محیط زیست می گوید: مهمترین بحث پایداری فضای سبز موجود است که باید سعی کنیم با تغییرشرایط فضاهای سبز ایجاد شده قابلیت های خود را از دست ندهد. یعنی اینکه تغییر اقلیم و فشارهای وارد شده به صورتی نباشد که گونه های گیاهی موجود از بین برود.
وی همچنین به لزوم توزیع متوازن فضای سبز شهری هم اشاره کرده و تصریح می کند: معمولا بدلیل گران بودن زمین و تراکمی که در مناطقی مرکزی شهرها وجود دارد کمتر پیش می آید شهرداری ها راغب به احداث پارک و فضای سبز در این نواحی باشند. جز توزیع متوازن فضای سبز که باید در سطح شهرها رعایت شود، اگر می خواهیم این فضاها خدمات خوبی ارائه دهند باید بحث پیوستگی فضای سبز را هم رعایت کنیم.
این استاد دانشگاه تاکید می کند: سرانه فضای سبز در کنار آمارهای متری باید دارای کیفیت مطلوبی هم باشد چرا که اینها هر دو در کنار یکدیگر باعث توسعه فضای سبز می شود.
ستوده با بیان لزوما هر سطح سبزی را نمی توان فضای سبز نامید،تاکید می کند: در سطح زمین ممکن است گیاهان مختلفی رشد کند ولی این نوع به اصطلاح چمن ها آن کیفیت مطلوب موردنظر ما را ندارد و نباید انتظار داشته باشیم این فضای سبز در کاهش آلودگی هوا مثمرثمر باشد.
در سالهای گذشته بخش عمدهای از باغات و فضاهای سبز تبریز تخریب شده و در مقایسه با شهرهای بزرگی همچون شیراز و اصفهان در ردیف شهرهای فقیر کشور درحوزه فضای سبز قرار گرفته است. این در حالی است که ما بین بند و تبصره های قانونی، ظاهرا چیزی به اسم قانون حفظ و گسترش فضای سبز نیز آمده تا از قطع درختان و هرگونه تخریب و آسیب جدی به فضای سبزشهری جلوگیری کند. قانونی که با وضعیت فعلی تخریب های اندک فضای سبز موجود در تبریز گویا فقط در حد یک شعار خوش آهنگ فراموش شده است.
..............................
سحر فکردار
منبع خبر:نصر نیوز
انتظار ما از شخص آقای دکتر نجفی و اعضای محترم شورای شهر تبریز و مدیر عامل محترم سازمان پارکها آقای مهندس حسن زاده این است که مانع این تخریب معدود باغات باقی مانده تبریز شوند تا در آیند کلمه باغ برایمان کلمه ای افسانه ای نباشد !
متاسفانه طی سالهای اخیر زمینهای حاصل خیز داخل شهر که هزاران سال است که باغ بوده اند بصورت وحشتناکی تبدیل به بتن وساختمان شده اند و به جای آن در بالای کوههاو پشت کوههایی که نه آب مناسب موجود میباشد و نه خاک حاصل خیز دارند و اکثر خاکشان رسوبی و آهکی و مضرر برای درخت میباشند کاشته شده اند
شاید مهمترین هدفشان از این تغئیر کاربری ها باغات قیمت کم زمین در بالای کوهها برای تبدیل به پارک باشد ولی از این غافل بوده ایم که هزینه کاشت و نگهداری درختان در بالای کوهها طبق اعلام کارشناسان سه برابر پارکهای درون شهری میباشد و ما صدها سال میبایست به خاطر قیمت کم زمین در کوهها هزینه های میلیاردی برای آبرسانی و هزینه های نگهداری در بالای کوههای بپردازیم که در عرض ده سال چند برابر قیمت زمین درون شهری ،صرف هزینه نگهداری برای حفاظت فضای سبز کوهها خواهیم نمود
در کنار آن عدم توانایی مراجعه مردم به پارکهای بالای کوه میباشد که حتی جوانان نیز از مراجعه به این پارکها اجتناب میکنند چرا که مردم در این زمانه صدها مشکل جسمانی دارند و هر کسی توانایی مراجعه به بالای کوه برای چند دقیقه استفاده از فضای سبز را ندارد نمونه این گفته بنده را میتوانید در پارک ائل باغی و عباس میرزا ببینیند که شاید در روز تنها دهها نفر مراجعه کننده داشته باشد
دیگر کاشت کوهها کافیست کاش این را در برنامه های آتی در نظر بگیریم
بقیه تصاویر در ادامه مطلب