موضوع فرسودگی سینماهای قدیمی تبریز و بی‌میلی شهروندان برای وارد شدن به این مکان‌های دخمه مانند قصه تازه‌ای نیست ولی چندی پیش با تخریب سینما آزادی انگار تمام آن چند وجب امید باقی‌مانده برای سینماهای تبریز هم قطع شد.
به گزارش تبریز مدرن به نقل از فارس، سینمای ایران در واقع با ورود نخستین دوربین فیلم‌برداری در زمان مظفرالدین‌شاه و ورود آن به ایران آغاز می‌شود. نخستین فیلم صدادار فارسی، فیلم دختر لر بود که در سال 1317 خورشیدی توسط عبدالحسین سپنتا ساخته شد.
نخستین سالن سینمای ایران در سال 1279 (5 سال پس از اختراع جهانی آن توسط برادران لومیر) با نام «سینما سولی» در شهر تبریز تاسیس شده بود، آغاز به کار کرد؛ اما به دلیل عدم دسترسی به فیلم‌های جدید، در سال 1295 تعطیل شد.
این ریسمان سفید نیست
سینماهای تبریز با آن سقف‌های ترسناک و سالن‌های بزرگ و زمین‌های ترک خورده دست کمی از فیلم‌های ژانر وحشت ندارند و خیلی از مردم برای پیشگیری از خطرات احتمالی همین سالن‌هاست که حالا دیگر سال‌هاست رسم سینماروی را فراموش کرده‌اند.
نبود سینمای کافی و مناسب با استانداردهای روز در تبریز معضلی است که در سالهای اخیر صحبت‌های زیادی در مورد آن شده ولی متاسفانه با تمام تلاش‌های صورت گرفته از سوی رسانه‌ها برای این اوضاع، هیچ اقدامی انجام نشده است.
در شهری مثل تبریز که انتخاب‌های تفریحی زیادی وجود ندارد و تمام گزینه‌ها در نهایت به فست‌فودها و چرخ زدن در مرکز خریدها ختم می‌شود، شاید ساده‌ترین گزینه‌ای که می‌توان فراهم کرد آشتی شهروندان با رسم نه چندان قدیمی سینماروی باشد.
بطور کلی فرهنگ و هنر در میان صنعت و اقتصاد تبریز جای چندانی ندارد و به تبع آن توجه زیادی هم به این حوزه نمی‌شود و انگار این موضوع و نوع نگاه مدیریتی در آذربایجان‌شرقی از دولتی به دولت دیگر منتقل می‌شود و قانون پایستگی را به طور سختگیرانه‌ای ادامه می‌دهد.
شاید برای همین باشد که در کل استان تنها هفت سینما وجود دارد که سهم شهرستان‌ها از این بین تنها یک سالن سینمای فعال در مراغه است.
*تغییر ذائقه مردم موجب بی‌اقبالی به سینماهای قدیمی شده است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد آذربایجان‌شرقی در پاسخ به اینکه چه ضرورتی داشت در این قحطی سالن سینما در استان، سینما آزادی هم تخریب شود، می‌گوید: در مورد این مجموعه قبل از آمدن من به استان تصمیم‌گیری شده بود و این هم تصمیم یک کمیسیون بود. بر اساس قانون مجموعه‌ای از افراد چند بخش جمع می‌شوند و در این مورد تصمیمی گرفته می‌شوند.
علی‌اکبر صفی‌پور با اشاره به اینکه رویکرد وزارتخانه ساخت سینماها در مراکز تجاری و فرهنگی است، ادامه می‌دهد: با توجه به تغییر ذائقه مردم و بی‌اقبالی به سینماهایی با رویکرد قدیمی، حضور مردم در سینماها کاهش یافته و به دنبال آن وضعیت سینماها هم بدتر شده است.
وی با بیان اینکه رسیدگی به سینماهای رو به تخریب تبریز هزینه کلانی در بر دارد، تاکید می‌کند: سینما آزادی تبریز از جمله این سینماها بود که برای پرهیز از آن هزینه‌ها، حالا قرار است در محل سابق آن مجتمع تجاری و فرهنگی ساخته شود که امیدوارم شاهد ساخت دو سالن سینما در آن مجموعه باشیم.
ولی آقای مدیرکل چند ماه پیش در نشست خبری خود از تجهیز و افتتاح 6 سالن چند منظوره و سینما تا عید فطر امسال در شهرستان‌های استان نیز خبر داده بود که انگار این وعده نیز محقق نشده و پرده نقره‌ای شهرستان‌ها هم وضعیت چندان بهتری از تبریز ندارد.
وقتی از صفی‌پور علت این همه تاخیر را می‌پرسم، می‌گوید: در تلاش هستیم تا پایان امسال تعداد 10 سینما در 10 شهرستان استان تجهیز و راه‌اندازی شود.
*سیستم‌های پخش دیجیتال، ویترینی برای فراموشی اصل ماجرا
با این وجود بعد از کش و قوس‌های فراوان و در پی یک رویکرد کلان در کشور که سیستم‌های قدیمی آپارات در سینماها را به سیستم پخش دیجیتال تبدیل کرده و تغییر داد، بخش خیلی کوچکی از مشکل سیستم پخش فیلم‌ها در سینماهای تبریز بهبود پیدا کرد که حتی این امر هم به گواه فعالان سینمایی استان تاثیر چندانی در کیفیت مورد انتظار تماشاگران ندارد.
سیستم پخش دیجیتال برای سالن‌های قدیمی و بزرگ انگار وصله‌ای ناجور است که حتی گره زدن این دو به یکدیگر هم بی‌فایده بود. البته نباید فراموش کرد دیجیتالی شدن سیستم پخش فیلم هم در پی اراده‌ای استانی نبوده و بطوری توفیقی اجباری همزمان با سایر استانهای کشور این سیستم به تبریز هم رسیده است.
*سرنوشت سینما آزادی هم مانند سینما کریستال رقم می‌خورد!
در این بین شهرام خزرایی، مسئول امور سینماهای آذربایجان‌شرقی هم با بدبینی به وعده داده شده در مورد تبدیل محل سینما آزادی به مجتمع فرهنگی و تجاری و ساخت سینما در آنجا نگاه کرده و می‌گوید: بالاخره مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد.
خزرایی ادامه می‌دهد: وقتی می‌بینیم هر سینمایی که تا حالا تخریب شده جای آن تغییر کاربری داده و سالن جدیدی ساخته نشده بعید می‌دانم در مورد سینما آزادی هم این اتفاق بیافتد. حالا ممکن است یک سالنی ساخته شود ولی آن سالن سینما نمی‌شود. بالاخره ما سرنوشت سینما کریستال را که هنوز فراموش نکرده‌ایم.
این کارگردان تئاتر تبریزی در پاسخ به اینکه تغییرات مدیریتی در اداره فرهنگ و ارشاد استان چه تاثیری در وضعیت سینماهای استان داشت، می‌گوید: بالاخره باید بدانیم خاصیت سینماداری وظیفه ارشاد نیست و ارشاد فقط می‌تواند در ارائه یک سری تسهیلات تسریع ایجاد کرده و امکانات دولتی و استانی را هماهنگ کند و برای اقدامات اساسی ردیف بودجه خاصی ندارد.
طی سفرهای استانی دولت محمود احمدی‌نژاد و در سومین دور از این سفرها بود که مبلغ 40 میلیارد ریال برای مرمت و بازسازی چهار سینمای استان مصوب شده بود که انگار مثل خیلی دیگر از مصوبات سفرهای دولت قبل تنها به نوشته‌ای روی کاغذ ختم شد.
مسئول امور سینماهای آذربایجان‌شرقی در ارتباط با سرنوشت آن مصوبه می‌گوید: چون اسناد سینماهای ما با مشکل برخورده بود ، مبلغی که قرار بود برای این امر به سینماها تزریق شود مرقوم به صرفه نبود و از آن مصوبه استفاده نشد. پس از آن پیگیری کردیم تا تسهیلاتی بلاعوض بگیریم که این امر هم محقق نشد و مبلغی تزریق نشد.
*امکانات دیروزی، تماشاگران امروزی
ولی مردم پررنگ‌تر و اصلی سینماها را مخاطبان و سینماروها تشکیل می‌دهند. کسانی که حالا از این سالن‌های متروکه دل‌زده‌اند و ترجیح می‌دهند ذوق فیلم‌بینی خود را به نحو دیگری ارضا کنند.
سامان جوان بیست و دو سالهای است که دل ِخوشی از سالن سینماهای تبریز ندارد، می‌گوید: متاسفانه سینماهای تبریز امکانات رفاهی خوبی ندارند و این مهم‌ترین عامل ناتوانی سینماها در جذب مخاطب است. صندلی‌های شکسته و کهنه، تصویر کدر و سیستم صوتی بسیار ضعیف سینماهای تبریز هر مخاطبی را برای همیشه از خود فراری می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: در کنار این‌ها رواج برخوردهای سطحی و نامحترمانه در سینماهای تبریز بیداد می‌کند، آنقدر که در طول مدت پخش فیلم نور چراغ قوه در چشم تماشاگر گرفته می‌شود تا وضعیت وی کنترل شود. تبریزی‌ها از داشتن چنین سینماهایی واقعا احساس خجالت می‌کنند و در صورتی که میهمانی از استانهای دیگر داشته باشند، به هر نحو ممکن آن‌ها را از دیدن فیلم در این سینماها منصرف می‌کنند.
در این بین محمداسماعیل سعیدی، نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی هم با تائید اینکه حال سالن‌های سینمایی تبریز خوب نیست، می‌گوید: متاسفانه سینماهای تبریز از نظر تعداد، وضعیت صندلی‌ها، کیفیت سالن‌ها و... مشکلات فراوانی دارد.
وی ادامه می‌دهد: این سالن‌ها در شأن مردم تبریز نیست و بارها توسط نمایندگان مرکز استان در مورد وضعیت سینماهای تبریز گله‌مندی شده است. تبریز با آن سابقه تاریخی در عرصه‌های فرهنگی و هنری امروز باید شرایط بهتری داشته باشد ولی شرایط فعلی تأسف‌آور است. هر چند تذکراتی داده شده ولی تا امروز اقدامی اساسی صورت نگرفته است.
سعیدی با بیان اینکه روند نصف و نیمه این پیگیری‌ها باید مدیریت شود، تصریح می‌کند: همکاران در مقاطع مختلف مواردی را مطرح کردند و نامه‌هایی هم نوشته شده ولی نیاز به اقدامات عملی‌تر داریم. رسیدگی به این وضعیت باید جزو اولویت‌های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان باشد.
*تبریز؛ شهری مدرن بدون زیرساخت‌های فرهنگی!
گفتن از مشکلات سینماهای تبریز چندان تازه نیست و آنقدر این قصه تکرار شده که حالا هر کدام از شهروندان تبریزی با مهارت تمام می‌توانند مثل یک کارشناس کارکشته در مورد این موضوع ساعت‌ها حرف بزنند و راهکار ارائه دهند.
وقتی حال سینماهای شهری خوب نباشد یعنی حال فرهنگ آن شهر هم غم‌انگیز است. شهری که این روزها با چندین پروژه بزرگ شهری در دست اجرا رو به مدرن شدن می‌رود و خیابان‌هایش قرار است ویترینی از توسعه شهری باشد. ولی نباید فراموش کرد که توسعه شهری درست نیازمند شهروندی فرهنگ‌مدار هم است. نباید در کنار لزوم ساخت پل‌ها و زیرگذرها و برج‌ها و... گالری‌ها و سینماها و سالن‌های نمایش را از قاعده مدرن شدن نادیده گرفت.
***************
نگارنده: سحر فکردار